Talennet Spaans

Geschiedenis vn de Spaanse literatuur

Middeleeuwen
De oudste Spaanse tekst staat in een Latijnse codex die de Glosas Emilianenses heet. Waarschijnlijk werd het geschreven eind 10e, begin 11e eeuw. In de kantlijn van de Latijnse tekst staan krabbels in het Baskisch, Spaans en Latijn. Op pagina 72 van dit manuscript staat een kort gebed:
Con o aiutorio de nuestro dueno Christo....
Met de hulp van onze heer Christus......
Dit is het oudste bekende Spaanse tekstje.
Uit de 11e eeuw zijn tevens jarcha's bekend, dat zijn drie- of vierregelige dichtstukjes, vaak een klaagzang van een vrouw voor haar afwezige geliefde. De jarcha's werden geschreven in het Mozarabisch, een oude vorm van Spaans geschreven met het Arabische alfabet, dat in de Moorse tijd door onder Moors bestuur levende christenen werd gesproken.
Uit de 12e eeuw is El Poema del Cid een beroemd heldendicht waarin ridderschap en eergevoel centraal staan.
In de 12e en 13e eeuw is er verder sprake van een orale traditie, gedragen door troubadours en minstrelen, die hun verhalende gedichten voordroegen in paleizen, op markten en feesten. Naast hun vertelkunst vertoonden ze kunsten als jongleren. Dit literaire genre wordt dan ook 'Mester de Juglaría', ('Ministerie van Jongleurs') genoemd.
Het laatste grote werk van de Spaanse Middeleeuwse literatuur is La Celestina (1499), een tragische liefdesgeschiedenis van Fernando de Rojas.

Renaissance
Tijdens de Renaissance was er hernieuwde belangstelling voor de antieke wereld en de antieke literatuur. Spanje werd hierin beïnvloed door Italië, en men las Dante, Petrarca en Boccaccio in Spaanse vertaling. Renaissanceliteratuur van eigen bodem werd in Spanje geschreven door Fray Luis de León, San Juan de la Cruz, Santa Teresa de Jesús.
Lazarillo de Tormes (1554) is een novelle van een anonieme schrijver waarin een jongen van nederige afkomst verschillende meesters dient, waaronder een priester en een aartsbisschop. Vanwege de anticlericale toonzetting werd het boekje door de Spaanse Inquisitie op de lijst van verboden boeken geplaatst.

Barok
De 17e eeuw, de eeuw van de Barok is voor Spanje de Gouden Eeuw (El Ciglo del Oro) van de literatuur. En de grootste schrijver uit deze tijd is uiteraard Miguel Cervantes, die schreef over de dwaze maar moedige ridder Don Quichot en zijn trouwe metgezel Sancho Panza. Een andere bekende prozaschrijver is Baltasar Gracián.
Bekende dichters uit deze tijd zijn Luis de Góngora, Francisco de Quevedo en Alonso de Ercilla.
Ook het Spaanse toneel beleefde in de 17e eeuw gouden tijden net toneelschrijvers zoals Lope de Vega, Pedro Calderón de la Barca en Tirso de Molina.

Romantiek
Tijdens de Romantiek (begin 19e eeuw) kwam het gevoel centraal te staan. Belangrijke dichters uit deze tijd zijn José de Espronceda en Gustavo Adolfo Bécquer.

Realisme
Eind 19e eeuw kwam het Realisme op, onder andere via de romans van Vicente Blasco Ibañez en toneelwerk van José Echegaray.

Modernisme
Vanaf begin 20e eeuw deed het modernisme zijn intrede met sleutelfiguren zoals Juan Ramón Jiménez en Rubén Darío. In de tijd rond de Spaanse Burgeroorloog was Federico García Lorca een beroemd dichter.

Spaanstalige literatuur vandaag de dag
Vandaag de dag zijn vooral Latijns-Amerikaanse schrijvers als Jorge Luis Borges, Gabriel García Márquez en Isabel Allende populair.

Lees meer over de Spaanse literatuurgeschiedenis